در نعت یک گل نصرانی - هوارد باسکرویل

111 سال پیش، در بحبوحه مشروطه و مقاومت ستارخان در تبریز، معلمی آمریکایی به نام هوارد باسکرویل که مامور به تدریس زبان انگلیسی، هندسه و تاریخ در مدرسه ای آمریکایی در تبریز  شده است، به ستار می پویندد و به همراه سیصد ایرانی به ضرب گلوله - ظاهراً تک تیر انداز - به شهادت می رسد.

شعری که نتوانستم شاعرش را پیدا کنم، این داستان را با ترجیع بندی چنین تصویر می‌کند: 

سیصد گل سرخ، یک گل نصرانی
ما را ز سر بریده می ترسانی
ما گر زسر بریده می ترسیدیم
در محفل عاشقان نمی رقصیدیم

ولی اصل سخنم با سرگذشت یا توصیف هوارد نیست. درسی است که از چنین تربیتی میشود گرفت برایم مهم است. اگر نگاهی به جریان نسل های مختلفی که به مرور مسئولیت های کشوری می گیرند بیاندازید، چه آنهایی که بعدا اختلاسگر و خائن و باند باز و ... می شوند و چه آنانکه واقعا خدمت می کنند و بعضا حتی شهید هم می شوند بیاندازید متوجه یک اشتراک می شوید. اکثر آنها چه از نظر اعمال عبادی و چه از نظر شعاری چیزی هستند که در عوام «مومن» خوانده شوند. 

حفره ماجرا کجاست؟ شاید پاسخ عمده تان «ریا»کار بودن قشر خائن و اختلاسگر و باند باز آنها باشد. مخالفم. حداقل در ریاکار بودن آن ها در بادی امر شک دارم.

پس چه؟

حلقه مفقوده تربیت در عمده خانواده های مذهبی سنتی تربیت روح و پرورش اصول شخصیتی فرزند است. خانواده ای که دغدغه ایمان فرزندش را دارد همه هم و غمش را تنها روی آموزش فروع و اذکار و ادعیه و عبادات می کند... پوسته ای از دین که نمی تواند فرزند آشنا به ادعیه را در دوراهی مال و اصول یاری کند. فرزندی که فرهنگ «از خود گذشتگی»، «عدم ترس از روزی»، «شجاعت در صداقت» و.. در آن پرورش نیافته اند، در مواجهه با دوراهی ها می لغزد و پس از لغزش های متوالی در نقطه ای می ایستد که ما آن را خائن، باند باز یا اختلاس گر می خوانیم.

در مقابل هواردی که احتمالا چنین اصولی در شخصیتش پرورش داده شده در موقعیتی مانند مبارزات مشروطه، مبارزه را برمیگزیند و شهید می شود.

به همین خاطر است که می گوید إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ...