و اینک اوج

از آمدنش به خانه هایمان آمده 5-6 سالی می گذرد. مجموعه ای نوروزی که با در به دری یک خانواده مهاجرت کرده به تهران آغاز شد و به همین خاطر پایتخت نام گرفت و آنقدر در ذهن ها و دل ها جا باز کرد که الان وقتی میگویی پایتخت به جای اینکه مردم یاد تهران بیفتند یاد این فیلم می افتند.

اوج را هم شاید با شبکه افق، شاید با ایستاده در غبار، شاید با بادیگار یا شاید هم مثل من با آسمان من شناخته باشید. شاید هم تا همین پایتخت 5 نشناخته باشید. و شاید هم این پست وبلاگ! سازمانی جوان، با کارکنانی جوان، اذهانی جوان و کلاً جوان و البته پرکار، خوشکار و حساب شده که در سال های اخیر، در حوزه سینما و هنر برای خوش یَلی شده که بیا و ببین.

آنگاه که پایتخت به اوج می رسد، حاصل آن می شود پایتخت 5، که علی رغم همه انتقاداتی که به آن شده، نقطه های مثبتی در آن دیده می شود که ارزش دارد در مورد آن چند خطی تامل کنیم.

از انتقاداتی که به آن وارد شده می توان به تبلیغ 2-3 قسمتی توریسم ترکیه، یا آبکی بودن قسمت پیوند دهنده ترکیه به سوریه (بالن و این داستان ها) اشاره کرد. اما آنچه این اثر را پایتخت پنجی می کند که نه در هیچ طنزی تا بحال دیده شده و نه در هیچ اثر سینمای مقاومت این است که حالا شخصیت (و نه بازیگر) های سازنده مقاومت (و یا بهتر بگوییم درگیرِ جنگ و تجاوز داعش) همان هایی هستند که مردم 5 سال (بخوانید یک عمر!) با آنها خاطره داشتند. عید به عید مهمان خانه هایشان شده اند و بیشتر از یک همسایه با آن ها انس گرفته اند و از این جهت که اتفاقات روزمره زندگی شان و بدبختی هایشان برایشان ملموس بوده آن ها را درک کرده اند. این شخصیت ها (برخلاف شخصیت اکثر فیلم های ایرانی) نه سر میز غذاخوری شمع روشن کرده اند (که اصلا روی میز غذاخوری، غذا نخورده اند)، نه توی خانه روی فرش با کفش پاشنه بلند راه رفته اند و تق تق صدا کرده اند و نه روی مبل های آن چنانی نشسته اند. همه این ها بوده اند و در عین حال بنا نبوده که به عنوان یک خانواده «فقیر» به مردم قالب شوند. آن ها فقر داشته اند اما یک خانواده «معمولی» بوده اند.

حال این خانواده «معمولی» مانند همه ی واقعی ها، دچار یک بحران حاصل تجاوز شده. تفاوت اینجاست! ما قبلا در بهترین حالت ها یا یک خانواده معمولی دیده ایم که تا پایان فیلم هم معمولی بوده اند و یا جنگ زده دیدایم که از اول فیلم تا آخرش جنگ زده بوده اند. یادمان رفته جنگ زده ها یک دورانی جنگ نزده بوده اند. لابد ترکیه می رفته اند عشق و حال، لابد اهل شمال کشور خودشان بوده اند، زن داشته اند، بچه داشته اند، زن و بچه شان قبل از جنگ اسلحه شاید از نزدیک ندیده اند. پایتخت آنگاه که به اوج می رسد این جرئت را می کند که شخصیتی که مخاطبش 5 سال با او خاطره دارد و جنگ نزدگی اش را قشنگ با گوشت و خون لمس کرده یکهو بیندازد در دام داعش و بفهماند که آن که در سوریه و عراق زیر آتش داعش است نه خونش رنگین تر از ایرانی است، نه از بچگی می دانسته که قرار است از هول تیر خوردن زنش نقش زمین شود و کف بالا بیاورد.

و اینک اوج!

یا علی